Mielec będzie znów żydowski?

Czy miasto straci starówkę? Żydowskie roszczenia majątkowe dotkną Mielec? Przed wojną Żydzi odgrywali dużą rolę w życiu Mielca. Teraz mogą powrócić. Nic im tu teraz nie grozi, a ich majątek nadal istnieje. Mogą próbować go odzyskać!

Mielec – miasto żydowskie. Tak było przez wiele lat, napaść hitlerowska na Polskę przerwała spokojne życie Żydów w Mielcu. Zorganizowano miejsce na wzór getta, spalono synagogę, Żydów stracono w obozie pracy. Ale ci, którym udało się ocaleć, mogą do Mielca wrócić. Po swoje…

Odbudowywali miasto
Początki osadnictwa żydowskiego w Mielcu datowane są na połowę XVII stulecia. W rejestrach podatkowych z 1765 roku odnotowano 585 Żydów w Mielcu i 326 w okolicznych miejscowościach. W 1900 roku Żydzi stanowili w Mielcu 57% wszystkich mieszkańców, w 1910 roku – 53%. Mieleccy Żydzi zajmowali się głównie handlem, drobnym rzemiosłem i rolnictwem. Włączali się też czynnie w życie miasta, wnieśli olbrzymi wkład w odbudowę Mielca po olbrzymim pożarze, który miał miejsce w 1900 roku. Bezpośrednio przed wybuchem wojny byli oni poddani bardzo silnej presji ekonomicznej – bojkotowi ich sklepów. Przed I wojną światową w Mielcu działało stowarzyszenie syjonistyczne Bnei Yehuda. Ruch syjonistyczny w mieście był silnie rozwinięty. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej w 1918 roku oraz w 1919 roku, gdy okoliczni chłopi i miejscowy margines splądrował sklepy żydowskie. Podczas II wojny światowej w Mielcu utworzono getto. Większość mieszkańców została stracona w lesie bardechowskim lub została wywieziona do Pustkowa. Hitlerowcy potraktowali mieleckich Żydów jako królików doświadczalnych. To tutaj, po raz pierwszy w Generalnej Guberni, przeprowadzono masową akcję eksterminacji Żydów. Spalono wtedy synagogę z 60-oma osobami w środku!

Są dokumenty
Nietrudno jednak ustalić jak wyglądało życie rodzin Żydowskich w Mielcu. W materiałach archiwalnych, na całym świecie, jest bardzo wiele informacji, są opowieści o żydowskim Mielcu, fotografie. Dokładnie wiadomo, które budynki były żydowskie. Najczęściej to solidne, murowane budowle, które przetrwały do dziś. W Melitzu, bo tak Żydzi nazywali Mielec, dysponowali między innymi kamienicami w Rynku. Tam mieszkała między innymi rodzina Blattbergów. Nieopodal, w obecnym Nowym Rynku, gdzie stała synagoga, były praktycznie wyłącznie żydowskie domy. Przy synagodze żyła rodzina Fenichel, ich dom stoi przy obecnej ulicy Wąskiej. W Mielcu powstała nawet żydowska drużyna piłkarska Maccabi, która dysponowała własnym obiektem sportowym!

Niepewna przyszłość
Dziś niewiele osób jest świadoma, że spora część starówki mieleckiej to dawny majątek żydowski. Miasto planuje rewitalizację tych terenów, zbudowanie tam deptaków, modernizację samego Rynku. To oznacza wzrost wartości budynków, które tam są zlokalizowane. Wielokrotnie już przy okazji takich działań, po atrakcyjny majątek zgłaszały się żydowskie rodziny. Przywoziły dokumenty, starały się odzyskiwać swoje domy i kamienice w sądach. Podobno potomkowie mieleckich Żydów regularnie odwiedzają Mielec, oglądają to, co zostało po majątku ich rodzin. Czy będą chcieli go odzyskać? Mogliby przejąć sporą część starówki, Mielec znów byłby Melitzem, znów byłby żydowski…
JM

News odzyskany z archiwalnej wersji.